Obowiązki stowarzyszeń i fundacji wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – nowe obowiązki organizacji pozarządowych

Od 31 października 2021 r. zostanie rozszerzony katalog podmiotów, które są zobowiązane do dokonywania wpisów doCentralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych – zostanie on rozszerzony między innymi o spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego oraz fundacje. Kim tak naprawdę jest beneficjent rzeczywisty w organizacji pozarządowej? W rozumieniu ww. ustawy beneficjentem rzeczywistym jest „każda osoba fizyczna sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem [w tej definicji klientem jest sama organizacja] poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lubkażda osobafizyczna, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna”.By ustalić kto jest beneficjentem rzeczywistym w naszej organizacji pozarządowej musimy przeanalizować, kto z imienia i nazwiska (osoba fizyczna) zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz statutem naszej organizacji ma decydujący wpływ na jej działalność. W ustawie zostało również określone jak należy ustalić beneficjenta rzeczywistego, którego dane będą zgłaszane do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Według ustawy beneficjentem rzeczywistym jest każda osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, a jeśli nie można ustalić tożsamości takich osób – każdy członek zarządu organizacji. Organem stanowiącym osoby prawnej jest organ, który dysponuje (na podstawie ustawy albo aktu prawa wewnętrznego, np. statutu) uprawnieniami do przyjmowania wiążących rozstrzygnięć odnoszących się do całej osoby prawnej.

W przypadku stowarzyszenia zarejestrowanego w Krajowym Rejestrze Sądowym najwyższą władzą stanowiącą jest walne zebranie członków. Ze względu na to, że minimalna liczba członków stowarzyszenia rejestrowego wynosi 7 osób, to żadna z osób nie będzie posiadała więcej niż 25% głosów, więc w tym przypadku jako beneficjentów rzeczywistych trzeba będzie wskazać wszystkich członków, którzy wchodzą w skład zarządu stowarzyszenia.

W przypadku fundacji założonej przez osoby fizyczne, trzeba ustalić na podstawie statutu, który organ jest organem stanowiącym. Beneficjentami rzeczywistymi będą członkowie organów stanowiących fundacji, które liczą mniej niż 4 osoby, bowiem w organie 4-osobowym i większym żaden z jego członków nie ma więcej niż 25% głosu.
Jeśli wszystkie organy stanowiące fundacji są co najmniej 4-osobowe, jako beneficjentów rzeczywistych wskazujemy wszystkich członków zarządu fundacji, niezależnie od tego ile liczy osób.

Ustawa określa termin na zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych do Rejestru – 7 dni od rejestracji organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym, a także 7 dni od rejestracji każdej zmiany danych. Rejestr jest jawny, dlatego warto o tym wcześniej poinformować osoby ubiegające się o stanowisko w organach stanowiących w organizacjach pozarządowych.

Źródło oraz dodatkowe informacje: https://publicystyka.ngo.pl/przeciwdzialanie-praniu-pieniedzy-nowe-obowiazki-ngo-od-pazdziernika

Ustawa z dnia 01 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nakłada na podmioty, tzw. „instytucje obowiązane”, obowiązek podejmowania określonych działań celem przeciwdziałania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z ustawą „instytucjami obowiązanymi” są również stowarzyszenia oraz fundacje w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Do obowiązków instytucji obowiązanych należy:

wyznaczenie spośród członków zarządu osoby odpowiedzialnej za wdrożenie obowiązków określonych w ustawie (art. 7),
wyznaczenie pracownika zajmującego kierownicze stanowisko odpowiedzialnego za zapewnienie zgodności działalności instytucji obowiązanej oraz jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na rzecz instytucji obowiązanej z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Wyznaczony pracownik jest również odpowiedzialny za przekazywanie
w imieniu instytucji obowiązanej Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, zawiadomień o transakcjach (art. 8),
identyfikacja i ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszącego się do działalności fundacji i stowarzyszeń oraz sporządzanie w postaci papierowej lub elektronicznej oceny tego ryzyka (art. 27),
stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego wobec klientów fundacji i stowarzyszeń (art. 33 – 37, art. 39 i art. 41),
stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadkach wyższego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 43, 44 i 46),
dokumentowanie zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji (art. 34 ust. 3),
prowadzenia bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji, w stosunku do klientów wobec, których stosuje się wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego (art. 43 ust. 3),
podejmowanie działań określonych wart. 43 ust. 4 w przypadku ujawnienia transakcji nietypowej, nienaturalnie złożonej oraz opiewającej na wysokie kwoty, które wydają się nie mieć uzasadnienia prawnego lub gospodarczego,
przechowywanie dokumentacji uzyskanej w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz dowodów potwierdzających przeprowadzone transakcje i ewidencje transakcji (art. 49),
wprowadzenie wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (art. 50),
przekazywanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej w terminie 7 dni informacji
o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o wartości przekraczającej 15 000 euro (art. 72),
zawiadamianie w trybie i na zasadach określonych w ustawie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 74),

Oprócz wymienionych powyżej obowiązków o charakterze papierowo-analitycznym, stowarzyszenia i fundacje muszą realizować żądania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, dlatego konieczne jest zapoznanie się szczegółowo z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Kontrolę wykonywania obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu przez stowarzyszenia i fundacje sprawuje Generalny Inspektor Informacji Finansowej, a także – odpowiednio:

wojewoda lub starosta w przypadku stowarzyszeń – na zasadach określonych w Ustawie prawo
o stowarzyszeniach, lub
właściwy minister lub starosta w przypadku fundacji – na zasadach określonych w Ustawie
o fundacjach.

Zarządzenie Nr Or.IV.0050.378.2019 Prezydenta Miasta Jastrzębie-Zdrój z dnia 16 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia zasad i sposobu wypełniania obowiązków kontrolnych Prezydenta Miasta Jastrzębie-Zdrój w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w odniesieniu do fundacji i stowarzyszeń określa zasady, tryb, terminy i komórki organizacyjne uczestniczące w wypełnianiu obowiązków kontrolnych Prezydenta Miasta w odniesieniu do fundacji ustanowionych oraz stowarzyszeń. Prezydent Miasta pełniący funkcję organu nadzoru nad stowarzyszeniami i fundacjami zwraca się na piśmie z zapytaniem o złożenie wyjaśnienia w drodze oświadczenia (według załączonego poniżej wzoru) czy organizacja przyjmuje płatność
w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane. Informację obowiązkowo w formie pisemnego oświadczenia podpisanego przez osobę(y) umocowaną(e) do działania w sprawach majątkowych zgodnie z zapisami statutu organizacje składają za pośrednictwem Kancelarii Urzędu Miasta Jastrzębie-Zdrój, pok. 020A do Wydziału Dialogu Społecznego – Referatu Organizacji Pozarządowych, Al. Piłsudskiego 60, 44-335 Jastrzębie-Zdrój w nieprzekraczalnym terminie do 18 grudnia każdego roku.

Ponadto stowarzyszenia i fundacje są zobowiązane do bieżącego informowania w ciągu roku o przypadku wystąpienia w organizacji płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane. Informację należy złożyć w formie oświadczenia załączonego poniżej.

Niezastosowanie się do powyższego żądania skutkować będzie zastosowaniem sankcji, wynikających z rozdziału 13 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

W przypadku kiedy stowarzyszenia i fundacje nie przyjmują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane powinny wprowadzić ten zapis np. do statutu, lub polityki rachunkowości.

Załącznik do zarządzenia i wzór oświadczenia

Szczegółowe informacje wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz aktualne komunikaty Generalnego Inspektora Informacji Publicznej dostępne są pod adresem: https://www.gov.pl/web/finanse/generalny-inspektor-informacji-finansowej