Oficjalna strona miasta
Jastrzębski Szlak Przyrodniczy „Śladami Natury” tworzą obszary wskazujące walory przyrodnicze naszego miasta. Nie ma on charakteru wytyczonej i oznakowanej trasy – jest to zestawienie terenów zielonych z ich charakterystycznymi elementami flory i fauny, pomiędzy którymi można przemieszczać się po istniejących drogach i ścieżkach, w wybrany przez siebie sposób.
Głównym celem utworzenia szlaku było wskazanie mieszkańcom i turystom walorów przyrodniczych miasta, których, wbrew pozorom, w naszym mieście nie brakuje. Odwiedzając poszczególne punkty na szlaku można nie tylko uzupełnić swoją wiedzę przyrodniczą ale też doświadczyć bezpośredniego kontaktu z przyrodą oraz nabrać przekonania o konieczności jej ochrony. Dla przykładu, w Lesie Kyndra można zapoznać się z rosnącym tam dębem posiadającym status pomnika przyrody, a w Dolinie Szotkówki zobaczyć ślady działalności bobrów.
Szlak ma charakter otwarty, co oznacza możliwość włączania na listę nowych terenów.
Obecnie w wyznaczonych punktach zostały umieszczone drewniane tablice informacyjne, wskazujące wartościowe przyrodniczo elementy występujące na danym terenie, z którymi można zapoznać się także klikając poniżej w jego nazwę:
Meandry Szotkówki są najcenniejszym elementem przyrody nieożywionej w mieście. Rzeka stanowi ostoję ichtiofauny o znaczeniu regionalnym, należącą do ostoi dorzecza Olzy.
W płytkiej wodzie spotkać można liczne ryby, m.in.: populację różanki (Rhodeus sericeus) i strzebli potokowej (Phoxinus phoxinus). Występuje też kleń, płoć, ukleja, okoń i brzana.
Na stromych brzegach występują nadrzeczne zarośla z udziałem różnych gatunków wierzb (Salix sp.) oraz fragmenty lasów łęgowych z dominującym jesionem (Fraxinus excelsior).
Odnotowano tu obecność bobra europejskiego (Castor fiber) i wydry europejskiej (Lutra lutra).
W obrębie rzeki gniazdują ptaki z grupy ichtiofagów: nurogęś (Mergus merganser) i zimorodek (Alcedo atthis).
Las Biadoszek stanowi ostoję rzadkich roślin i zwierząt oraz posiada cenne drzewostany nasienne. Chroni także mikroklimat miasta przed zanieczyszczeniami powietrza.
Tu rośnie największe drzewo w Jastrzębiu-Zdroju o obwodzie pnia 583 cm.
Runo leśne bogate jest w rzadkie gatunki roślin: bluszcz pospolity (Hedera helix), barwinek pospolity (Vinca minor) i kopytnik zwyczajny (Asarum europaeum).
W jednym z jarów spotykać można stanowiący rzadki we florze miasta element górski – żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa) oraz skrzyp olbrzymi (Equisetum telmateia).
W lesie gniazdują licznie ptaki szponiaste: trzmielojad (Pernis apivorus), jastrząb (Accipiter gentilis), krogulec (Accipiter nisus), kobuz (Falco subbuteo).
W części południowo-wschodniej lasu znajduje się jeden z najlepiej zachowanych i najbogatszych florystycznie zbiorowisk leśnych w mieście.
W podmokłym terenie można natknąć się na chroniony krzew – wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum).
Na terenach bardziej suchych występują inne rzadkie gatunki: barwinek pospolity (Vinca minor), bluszcz pospolity (Hedera helix) i trojeść amerykańska (Asclepias syriaca).
W lesie gnieździ się wiele gatunków rzadkich i chronionych ptaków, w tym dzięcioł zielonosiwy (Picus canus), trzmielojad (Pernis apivorus) i puszczyk (Strix aluco).
Spory areał zajmują łąki ciągnące się wzdłuż potoku Pająkówka. W ich obrębie zidentyfikowano zespół Ostrożenia łąkowego (Cirsietum rivularis), który występuje zwykle w górach.
Leży w południowo-wschodniej części miasta, na granicy z gminą Pawłowice. Zajmuje powierzchnię 36 ha.
Teren lasu jest pagórkowaty, poprzecinany jarami. Większość obszaru porasta drzewostan liściasty z dużym udziałem dębów.
W części wschodniej odnaleziono górską paproć – podrzeń żebrowiec (Blechnum spirant). Stwierdzono zaledwie 15 egzemplarzy tej rzadkiej, prawnie chronionej rośliny, która posiada tu jedyne stanowisko w mieście. W innym miejscu znaleziono dwa następne rzadkie gatunki: barwinek pospolity (Vinca minor) i bluszcz pospolity (Hedera helix), w tym egzemplarz kwitnący.
Las Ruptawiec jest ostoją wielu chronionych ptaków, w tym myszołowa (Buteo buteo), który gnieździ się na jednej z sosen.
To kompleks posiadający duże wartości krajobrazowe i doskonale nadający się do rekreacji.
Posiada status lasu ochronnego, chroni bowiem mikroklimat zurbanizowanej części miasta. Łęgi ciągnące się wzdłuż potoku Gmyrdek, pełnią funkcję wodochronną.
Drzewostany sosnowe, olchowe, dębowe i brzozowe mają porównywalny udział w połaci leśnej.
W części północno-wschodniej przeważa dębina, reprezentowana przez olbrzymie, ponad 150-letnie dęby. Jeden z nich posiada status pomnika przyrody, inne posiadają wymiary pomnikowe.
Las jest ostoją wielu gatunków zwierząt. W jego obrębie spotykamy m.in. rzadkiego zimorodka (Alcedo atthis).
W części północnej ośrodek tworzy drzewostan iglasty, głównie świerkowy.
W części zachodniej i południowej znajdują się stawy, a także starodrzew bukowo-dębowo-grabowy. Rośnie tu między innymi 13 buków i dębów o wymiarach pomnikowych.
Trzy z nich posiadają już status pomnika przyrody.
Z rzadkich gatunków spotykamy tu bluszcz pospolity (Hedera helix), kopytnik (Asarum europaeum), miodunkę ćmą (Pulmonaria obscura) oraz grążel żółty (Nuphar lutea).
Tutejsze lasy są miejscem gnieżdżenia wielu gatunków ptaków, w tym dzięcioła zielonosiwego (Picus canus). Występuje tu również krogulec (Accipiter nisus) i puszczyk (Strix aluco).
Szlak przyrodniczy obejmuje również:
Park Zdrojowy - jedno z najważniejszych skupisk zieleni w centrum miasta.
Jego leśna część obejmuje obszar 13,5 ha i jest małym, ale bardzo ważnym kompleksem leśnym w mieście. Las ten, obok funkcji rekreacyjnej, pełni istotną rolę w ochronie przyrody, pozwala bowiem zachować zmienność wewnątrzgatunkową żyjących tu populacji, zachowując różnorodność biologiczną.
Dbając o jednolite oznakowanie stosowane w Parku Zdrojowym, a także ze względu na prowadzony nadzór konserwatora zabytków, zrezygnowano z dodatkowej tablicy informacyjnej stosowanej na szlaku.
Stawy przy ul. Wodzisławskiej są typem antropogenicznego zbiornika wodnego, który z biegiem lat nabrał cech upodabniających do akwenów naturalnych. Świadczy o tym szeroka strefa roślinności szuwarowej, która zapewnia schronienie młodocianym stadium ryb i płazów. Stanowi również miejsce bytowania rzadkich ptaków wodno-błotnych, lęgowych jak i przelotnych.
Obecnie prowadzone są prace rewitalizacyjne, po zakończeniu których możliwe będzie zapoznanie się z atrakcjami i walorami przyrodniczymi tych terenów. Postawiona zostanie też tablica informacyjna Szlaku Przyrodniczego.
