Oficjalna strona miasta
Bioróżnorodność oznacza w uproszczeniu zróżnicowanie życia na Ziemi.
Każdy gatunek jest unikatowy i posiada swoje przystosowania do warunków środowiska w którym żyje.
W ekosystemie wszystkie organizmy połączone są ze sobą siecią rozmaitych powiązań i zależności. Wyginięcie gatunku jest stratą nieodwracalną i zarazem niebezpieczną. Nigdy nie wiemy jak utrata jednego elementu wpłynie na pozostałe z nim powiązane. Może wyginie kolejny gatunek, który się nim żywił lub których nasiona roznosił, np. tam, gdzie giną pszczoły, pojawia się problem z zapylaniem upraw i pozyskiwaniem żywności.
Dlaczego różnorodność biologiczna jest tak istotna? Czerpiemy z natury wiele podstawowych zasobów, takich jak żywność, materiały budowlane, energię cieplną, czy też substancje czynne wielu leków. Pomimo ogromnego postępu technologicznego jesteśmy całkowicie zależni od tętniących życiem ekosystemów. Dlatego najprościej mówiąc, jest niezbędna dla przeżycia rodzaju ludzkiego.
Obecnie jesteśmy świadkami stałej utraty bioróżnorodności, co ma poważne konsekwencje dla świata przyrody oraz dobrobytu człowieka. Główna przyczyna tej utraty to zmiany naturalnych siedlisk spowodowane intensywnymi systemami produkcji rolnej, przemysłem budowlanym, kopalnictwem, nadmierną eksploatacją lasów, oceanów, rzek, jezior i gleb oraz obecnością inwazyjnych gatunków obcych i zanieczyszczeniem.
Co może zrobić każdy z nas dla utrzymania różnorodności biologicznej na jak największym poziomie? Przede wszystkim:
Jak zmniejszyć rachunki za energię elektryczną i zaoszczędzić
Wysokie opłaty za energię elektryczną potrafią niemiło zaskoczyć. Warto jednak zastanowić się czy wynikają one tylko z ceny energii elektrycznej, czy też z nieświadomego zwiększania rachunków przez nas samych.
Pozostawianie włączonych kilku urządzeń jednocześnie np. odkurzacza, radia czy komputera to jeden z wielu przykładów niepotrzebnego zużycia energii. Dla naszych rachunków nie pozostaje bez znaczenia również zostawianie włączonych sprzętów, z których w danej chwili nie korzystamy np. włączonego telewizora lub komputera przez cały dzień, pomimo że na obejrzenie programu lub przejrzenie e-maili poświęcamy do kilku godzin. Również pozostawienie zapalonego światła w pomieszczeniach, gdzie akurat nie przebywamy generuje dodatkowe zużycie energii elektrycznej. Przykładów można by podać wiele, w każdym jednak przypadku wykorzystujemy kilowatogodziny, które zwiększają nasze rachunki.
Co zatem zrobić, żeby rachunki były mniejsze ? Poniżej przedstawiamy kilka propozycji.
Zmiana przyzwyczajeń
Ważne jest umiejętne korzystanie ze sprzętów, które już posiadamy. Poniżej podstawowe zasady eksploatacji domowych urządzeń, pozwalające zmniejszyć ilość zużywanej przez nie energii elektrycznej.
Kuchnia
Płyta ceramiczna. Do gotowania na takich płytach warto używać naczyń o płaskich dnach. Naczynia, które nie przylegają całą powierzchnią dna do płyty zużywają do 50% energii elektrycznej więcej. W przypadku potraw wymagających długiego gotowania korzystne jest ustawienie maksymalnej mocy palnika, po czym zmniejszenie do poziomu, który pozwoli podtrzymywać dalsze gotowanie w temperaturze 100ºC.
Płyta indukcyjna. Dużą stratą energii elektrycznej jest gotowanie zamrożonych produktów. Zanim włożymy jedzenie do garnka, powinniśmy dokładnie je rozmrozić. Dzięki temu nie marnujemy energii w trakcie gotowania.
Piekarnik elektryczny. Do zaoszczędzenia energii elektrycznej może przyczynić się piekarnik z termoobiegiem, który nagrzewa się dużo szybciej niż piekarnik bez niego. Nie powinno się otwierać drzwiczek piekarnika w trakcie pieczenia, gdyż powoduje to dużą utratę ciepła. Warto wyłączyć piekarnik 5-10 minut przed planowanym zakończeniem pieczenia. Przez ten czas temperatura w piekarniku będzie utrzymywać się.
Lodówko-zamrażarka. Nie powinno się stawiać lodówki w pobliżu urządzeń wydzielających ciepło. Nie korzystne jest również wkładanie gorących produktów do lodówki. Warto poczekać aż osiągną temperaturę pokojową, inaczej chłodziarka zużyje do trzech razy więcej prądu na ich ochłodzenie. Przy produktach głęboko zamrożonych, które chcemy przygotować do spożycia, dobrze jest je rozmrozić przekładając na dzień przed przygotowaniem do spożycia z zamrażarki do lodówki. Pozwoli to zaoszczędzić energię potrzebną nie tylko do chłodzenia lodówki, ale i do dalszego gotowania produktów.
Zmywarka. Dzięki zmywarce oszczędzasz zarówno energię elektryczną, jak i wodę. Zmywarka zużywa co najmniej 2 razy mniej ciepłej wody niż przy myciu ręcznym. Dodatkowo zmywarkę można zaprogramować na pracę w czasie, gdy energia jest tańsza (warunkiem jest korzystanie z taryfy G12).
Łazienka
Pralka. W ramach oszczędności warto zaprogramować pralkę na pracę w czasie, gdy energia jest tańsza (warunkiem jest korzystanie z taryfy G12). Oszczędzamy również piorąc przy pełnym bębnie. Pranie dwa razy z bębnem zapełnionym do połowy to dwukrotne zużycie prądu. Ponadto w przypadku pralki duża część energii poświecona jest na podgrzanie wody, zatem zużycie prądu będzie mniejsze przy niższej temperaturze prania.
Pokój
Telewizor i sprzęt audio-video. Pobór energii elektrycznej zależy od technologii, na której oparto produkcję ekranu oraz jego rozmiar. Najbardziej oszczędne są telewizory LED. Znacznie większy pobór prądu wykazują telewizory LCD i plazmowe. Należy pamiętać o wyłączeniu telewizora i sprzętu nagłaśniającego z sieci zamiast pozostawiania ich w stanie „czuwania”. Dioda świecąca się na urządzeniu świadczy o tym, że cały czas z sieci pobierana jest energia.
Komputer. Jeśli przerwa w pracy komputera ma trwać dłużej niż kwadrans dobrze go wyłączyć. Wyłączenie i ponowne włączenie komputera zużyją mniej energii, niż gdyby komputer cały czas pracował. Drukarkę należy włączać dopiero przed jej użytkowaniem. Warto również pamiętać, że drukarka atramentowa jest kilkukrotnie bardziej oszczędna pod kątem energii elektrycznej niż laserowa.
Oświetlenie.
Jeśli to możliwe zamiast oświetlać dom, można lepiej wykorzystać światło naturalne. Jest zdrowsze dla oczu i nic nie kosztuje. Należy również pamiętać o odpowiednim wykorzystaniu naturalnego światła np. przez malowanie ścian na jasne kolory i używaniu dużych luster. Ponadto warto wymienić tradycyjne żarówki na energooszczędne świetlówki. Zużywają one nawet 5-krotnie mniej energii. I najważniejsza, a zarazem najprostsza zasada - nieużywane oświetlenie należy wyłączać.
Ogrzewanie
Ogrzewanie elektryczne. Korzystając z ogrzewania elektrycznego, należy przede wszystkim zastanowić się nad zmianą taryfy z G11 na G12 i wykorzystywaniu do ogrzewania tańszej energii pobieranej nocą.
Grzejniki elektryczne. Ponieważ używa się ich najczęściej w pomieszczeniach typu łazienka czy suszarnia, należy pamiętać o ich włączaniu na krótko przed skorzystaniem z danego pomieszczenia.
Wyposażenie swojego gospodarstwa domowego w energooszczędne urządzenia elektryczne
Warto zastanowić się już na etapie decyzji o kupnie danego sprzętu, jaka jest jego efektywność energetyczna. Nie powinniśmy kupować urządzeń o niskiej efektywności energetycznej, gdyż ich użytkowanie wiąże się z dużo wyższym zużyciem energii elektrycznej przez cały okres użytkowania danego urządzenia.
Warto inwestować w energooszczędny sprzęt. Model A potrzebuje o 15 proc. więcej prądu niż urządzenie A+ i nawet 40 proc. więcej niż A++. Koszt zakupu urządzeń energooszczędnych nie jest dużo wyższy od tych o gorszej klasie.
Zmiana taryfy energii elektrycznej
Dużą oszczędnością może być zmiana taryfy na taką, która jest lepiej dopasowana do naszych potrzeb. Do wyboru jest taryfa jednostrefowa, w której przez całą dobę naliczana jest jednakowa stawka za energię elektryczną. Ta propozycja jest korzystna dla osób zużywających dużo energii w godzinach szczytu. Inną dostępną taryfą jest dwustrefowa (G12), w której opłaty za prąd są niższe w nocy, we wczesnych godzinach popołudniowych oraz w weekendy. Taryfa ta jest dobrą propozycją dla osób, które mają ogrzewanie na prąd, zwłaszcza jak mogą zaprogramować piece na konkretne tańsze godziny. Tańsza energia elektryczna w weekendy to również interesująca oferta dla osób zostawiających prace domowe na dni wolne od pracy.
Zmiana sprzedawcy energii elektrycznej
Obecnie wszyscy odbiorcy mogą korzystać z prawa do zmiany sprzedawcy energii. Płacąc rachunek za energię elektryczną płacimy za dwie usługi: za energię elektryczną oraz jego dostawę. Obecnie role dystrybutora i sprzedawcy energii zostały rozdzielone i z każdym z nich można podpisać oddzielną umowę. Dystrybutora nie można zmienić ponieważ jest on zazwyczaj właścicielem sieci, przez którą dostarczana jest energia elektryczna i jest przypisany do danego obszaru. Jednak sprzedawcę możemy wybierać spośród wielu aktywnie działających firm. Stronawww.maszwybor.ure.gov.plpomoże w porównaniu ofert i decyzji, który sprzedawca energii elektrycznej jest dla nas najkorzystniejszy.
Wprowadzenie planu oszczędzania energii elektrycznej nie wymaga dużych nakładów finansowych ani wielkich zmian. Wystarczy wybierać sprzęt o wysokiej efektywności energetycznej i co ważniejsze nauczyć się racjonalnego użytkowania urządzeń elektrycznych.
Źródło: www.ure.gov.pl
Zimą pamiętajmy o właściwym dokarmianiu ptaków
Decydując się na dokarmianie ptaków, musimy mieć świadomość, że są to dzikie zwierzęta, i przyzwyczajanie ich do łatwego pokarmu, prowadzi m.in. do utraty instynktu, a także naturalnego lęku przed ludźmi, co czasami może być dla nich niebezpieczne.
Jeśli jednak chcemy im pomagać, należy pamiętać o najważniejszych zasadach, dzięki którym ptaki doczekają wiosny w dobrej formie:
Czym jest smog?
Termin „smog” powstał z połączenia dwóch angielskich słów: smoke (dym) oraz fog (mgła). Smog jest więc, najprościej mówiąc, nienaturalnym i niebezpiecznym zjawiskiem, podczas którego występuje połączenie znacznego zanieczyszczenia powietrza oraz niekorzystnych warunków atmosferycznych, sprzyjających kumulacji zanieczyszczeń. Najbardziej zagrożone smogiem są tereny położone w dolinach bądź innych zagłębieniach terenu, utrudniających rozprzestrzenianie się szkodliwych substancji w powietrzu.
Skąd się bierze smog?
Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest “niska emisja”, czyli spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych. Sytuację dodatkowo pogarsza spalanie złej jakości węgla w urządzeniach nie spełniających żadnych norm emisji spalin. Drugim elementem jest coraz większy ruch uliczny. Często dochodzi do lekceważenia problemu smogu w dużych zakładach, które emitują w powietrze ogromne ilości niebezpiecznych związków.
Źródło: KOBIZE 2021, Krajowy bilans emisji, udział
poszczególnych sektorów w emisji pyłu PM 2,5 w roku 2020
Smog – jakie niesie skutki?
Wdychanie smogu niesie za sobą wiele niebezpiecznych, zdrowotnych komplikacji. Najbardziej narażone są dzieci, osoby starsze i osoby ze słabą odpornością. Osobom zdrowym również nie zaleca się długie przebywania na powietrzu, zwłaszcza wtedy, kiedy powstaje smog. Wpływ smogu nawet na osoby zdrowe jest dosyć nieprzyjemny. Pojawiają się stany zapalne, głównie spojówek i krtani, zostaje podrażniona błona śluzowa nosa, pojawiają się bóle głowy, brak koncentracji, rozdrażnienie. Czasami dochodzi nawet do łagodnych, przemijających stanów zapalnych płuc.
Smog – choroby. Przykre efekty wdychania smogu.
Przyjrzyjmy się jakie choroby powoduje smog. Najczęstszym efektem wdychania zanieczyszczonego powietrza jest astma, czy POChP, natomiast długotrwałe narażenie na wdychanie niebezpiecznych pyłów zawieszonych często może wywoływać nowotwory złośliwe takie jak; rak płuc, zatok, gardła, krtani czy przełyku, zwłaszcza u osób ze słabą odpornością organizmu. Smog wywołuje również nadciśnienie tętnicze, arytmię czy niewydolność serca. Jak widzimy nie są to błahe choroby i naprawdę ważne jest, by szybko rozwiązać problem złego stanu powietrza.
Smog – jak zapobiegać?
Najskuteczniejszą metodą przeciwdziałania smogowi jest wprowadzenie i respektowanie przepisów, które zakazywałyby używania starych, niespełniających norm pieców oraz spalania słabej jakości produktów węglowych i śmieci. W 2019 r. weszła z życie ustawa antysmogowa, ale żeby zobaczyć jej skutki musi minąć kilkanaście miesięcy. Bardzo ważna jest świadomość ludzka. Ludzi muszą zrozumieć, ze spalając odpady, trują siebie, swoje rodziny i całe środowisko. Ważne są również inne elementy, które trzeba wdrożyć w życie, aby smog stał się mnie dokuczliwy. Są to:
Susza, obok powodzi, jest jednym z najbardziej dotkliwych zjawisk naturalnych oddziałujących na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę. Organizacja Narodów Zjednoczonych ostrzega, że zużycie wody rośnie dwukrotnie szybciej niż wzrost liczby ludności.
Aby w przyszłości nie zabrakło nam wody w odpowiedniej ilości i jakości, musimy już teraz przeciwdziałać skutkom suszy.
Ile mamy dostępnej wody na świecie? Wody słodkiej jest 2,5%, z czego 1% to woda zdatna do picia. Według ONZ do 2030 r. z powodu suszy stałej lub chwilowej 1/4 populacji na świecie będzie dotknięta jej niedoborem. Do tego samego roku, ok. 50 mln osób będzie musiało przemieścić się w związku z brakiem dostępu do wody pitnej.
A w Polsce? Zajmujemy niechlubne trzecie miejsce od końca w Europie pod względem ilości dostępnej słodkiej wody.
Statystyczny rodak zużywa ok. 100–120 litrów wody dziennie. Jednak te ilości to nie wszystko. Przykładowo:
Każdy z nas już dziś może zacząć realizować działania przyczyniające się do oszczędzania wody. Wystarczy wprowadzić w swoim życiu odpowiednie nawyki:
Miasto Jastrzębie-Zdrój wychodzi naprzeciw osobom chcącym wykorzystywać wodę w gospodarstwie domowym pochodzącą z opadów i roztopów dzięki dotacjom zakup zbiorników magazynujących wody opadowe i roztopowe oraz systemy nawadniania terenów zielonych. Szczegóły tutaj.
