Dla turysty

Zabytki

Łazienki III

Tuż za budynkiem Łazienek II, znajdziecie kolejny zabytkowy budynek - Łazienki III, który stanowi kolejny ważny punkt w historii uzdrowiskowej Jastrzębia-Zdroju. Obecnie znajduje się tam Galeria Sztuki Współczesnej.

Łazienki III w nowej odsłonie można odwiedzać za darmo! Można to zrobić każdego dnia, poza sobotą.

Godziny otwarcia Galerii: poniedziałek, wtorek, czwartek i piątek - 8:00-16:00, środa - 12:00-20:00 i niedziela - 10:00-18:00. Zapraszamy!

 

Historia Łazienek III

Łazienki III to budynek stworzony około 1920 roku. Jest jednym z zabytków Parku Zdrojowego. W czasach funkcjonowania uzdrowiska był miejscem terapii leczniczej. Posiadał pomieszczenia do zabiegów wodoleczniczych i elektroleczniczych. To tutaj niegdyś prowadzona była terapia w postaci tzw. „biczów wodnych”, a do kuracji słonecznej służyły dwa tarasy na dachu pawilonu.

Zniszczony podczas działań wojennych budynek odnowiono w 1949 roku. Wyremontowany obiekt został oddany do użytku jako Zakład Przyrodoleczniczy i funkcjonował w tej formie przez 45 lat. W 1993 roku Łazienki III wpisano do rejestru zabytków. Z czasem stan techniczny budynku uległ znacznemu pogorszeniu.

Łazienki III to jeden z elementów Zespołu Uzdrowiskowego, który wymagał renowacji, aby pełnić funkcje kulturowe. Zabytek został odrestaurowany, oddany do użytku, a obecnie jest to obiekt kultury, który służy m.in. rozwojowi fotograficznych, przyrodniczych i artystycznych pasji. Zabytek w nowym wydaniu pełni funkcję Galerii Sztuki Współczesnej w Jastrzębiu-Zdroju.

Ul. Witczaka

 

W Jastrzębiu wszystkie drogi prowadzą do Parku Zdrojowego. A na pewno powinny – to jest bowiem to miejsce, które mieszkańcy najbardziej lubią i najchętniej odwiedzają. To jednocześnie przestrzeń, w której pozostaje żywa pamięć o uzdrowiskowej historii miasta. Ten położony w dzielnicy Zdrój 18 hektarowy park jest prawdziwą dumą Jastrzębia-Zdroju. To właśnie tutaj znajduje się najwięcej jastrzębskich zabytków, odbywa się najwięcej wydarzeń kulturalnych i… rodzinnych spacerów.

Od samego początku Park Zdrojowy dzielił się na dwie części – górną, urządzoną na wzór ogrodu, i dolną, nazwaną Doliną Mikołaja, o bujnej roślinności, z licznymi ścieżkami, które prowadzą między stokami jaru. To tam możemy zauważyć urokliwe fińskie mostki, na których zakochani przypinają kłódki na znak swojej miłości. Szczególnie dolna część parku zachwyca bogatą roślinnością – część roślin sprowadzona jest nawet z Ameryki Północnej (np. daglezja zielona) i Azji (miłorząb japoński).

W górnej części parku znajdziemy liczne zabytki z czasów uzdrowiska. Najbardziej okazałym jest Dom Zdrojowy, który jest wizytówką miasta i parku. Wraz z budynkiem Łazienek II  i muszą koncertową wyznacza on granice niedawno odnowionego placu z fontanną. Dom Zdrojowy jest dziś instytucją kulturalną, miejscem wydarzeń, warsztatów, koncertów. Poza tym w parku znajduje się filia biblioteki (zabytkowa Masnówka), Galeria Sztuki Współczesnej - Łazienki III, plac zabaw oraz zabytkowa Pijalnia Wód.

Spacer w tym miejscu jest przyjemnym doświadczeniem o każdej porze roku i porze dnia.

Park Zdrojowy
fot. archiwum UM
Park Zdrojowy
fot. archiwum UM
Park Zdrojowy
fot. archiwum UM
Park Zdrojowy
fot. Aneta Czarnocka-Kanik
Park Zdrojowy
Park Zdrojowy
Park Zdrojowy
Park Zdrojowy

Ul. Zamkowa 5

 

XVIII-wieczny budynek, 600-letni dąb i tajemnicza Biała Dama – Pałac w Boryni to miejsce równie piękne, co tajemnicze.

Położony za miastem pałac to jedyny taki zabytek w naszym mieście (z pewnością też jedyny, który tak często przechodził z rąk do rąk). Ten okazały i elegancki budynek otoczony niewielkim parkiem to widok jak z pocztówki. Duże wrażenie robią prowadzące do głównego wejścia pałacu majestatyczne schody. Od strony południowej mamy taras parkowy otoczony zielenią – w tym wspomnianym już 600-letnim dębem. Legenda głosi, że to właśnie wśród parkowych drzew spotkać można tajemniczą Białą Damę, która od czasu do czasu przechadza się wokół pałacu.

Cechy budynku

Ten klasycystyczny pałac wybudowany na planie prostokąta z wpływami późnego baroku ma zwartą bryłę i mansardowy dach. Jego elewacje są ozdobione pilastrami w stylu korynckim, ściany zdobią też ryzality. Dziś w jego wnętrzu znajduje się hotel z ogólnodostępną restauracją i salami konferencyjnymi.

Historia

Wybudowany został w drugiej połowie XVIII wieku, gdy właścicielem okolicznych ziem był Jan von Schlutterbach, austriacki szlachcic. Borynia była wsią rycerską należącą do zmieniających się kolejno rodzin szlacheckich (von Madeyskiego, von Raczków, Waldemara Schippana, Ledóchowskich oraz Siodmoków). Biała Dama z pałacowych legend to prawdopodobnie wnuczka pierwszego właściciela, Jana von Schlutterbacha.

W 1882 roku Borynia Dolna została włączona do Książęco-Pszczyńskiego Fideikomisu a dopiero po I wojnie światowej weszła do powiatu pszczyńskiego, by zaleźć się we władaniu administracji niemieckiej w czasie okupacji. Po wojnie zgodnie z reformą rolną pałac stał się własnością państwa i urządzono w nim szkołę. Został wyremontowany w 1961 roku. W latach 80. został kupiony przez kopalnię KWK Borynia na potrzeby ośrodka szkoleniowego i ponownie odrestaurowany. Ostatnia renowacja odbyła się w 2009 roku kiedy pałac został kupiony przez prywatnego inwestora.

Ul. Mikołaja Witczaka 3a (Park Zdrojowy)

 

To jeden z ważniejszych punktów na kulturalnej mapie miasta. Masnówka to nie tylko filia Miejskiej Biblioteki Publicznej – to także urocza, umiejscowiona na poddaszu kawiarnia Da Vinci. Na jej tarasie możemy wypić kawę rozkoszując się widokiem Parku Zdrojowego. To miejsce wydarzeń kulturalnych, warsztatów dla dzieci i dorosłych. Co roku, we wrześniu w Masnówce odbywa się też festiwal kina niezależnego FilmOFFisko. Budynek otaczają parkowe alejki, stare drzewa i jar nazywany Doliną Mikołaja.

Historia

W latach 20. XX wieku jastrzębski kurort prężnie się rozwijał – dotarła do niego elektryczność, powstawały asfaltowe drogi, nowe budynki i urządzenia. To właśnie wtedy w Parku Zdrojowym stanęła tak zwana Masnówka, wtedy siedziba Zarządu Uzdrowiska. Był to budynek symetryczny, z gzymsami nawiązującymi do architektury klasycznej.

Od 1947 roku obiekt przejęło Ministerstwo Zdrowia. W 1994, kiedy uzdrowisko przestało istnieć, został własnością miasta. Ostatnia modernizacja miała miejsce w 2006 r. Swoją nazwę Masnówka zawdzięcza lekarzowi, doktorowi Masnemu, który ordynował tu w czasach PRL-u.

Masnówka
Archiwum GHM
Masnówka
Archiwum GHM
Masnówka
Archiwum GHM
Masnówka
Masnówka
Masnówka

Ul. 1 Maja 61

 

Choć do niedawna uczyli się tu studenci Akademii Górniczo-Hutniczej, a teraz robią to… seniorzy, budynek Sanatorium Spółki Brackiej obecnie jest znany najbardziej jako siedziba Galerii Dzwonków. Właściciel galerii, Krzysztof Zagaja, wspomina, że jego pasja rozpoczęła się w 2007 roku. Od tego czasu kolekcja stale się powiększa, dziś zawiera ok. 8 tysięcy eksponatów.

Ten charakterystyczny zabytek ze spadzistym czerwonym dachem mieści się przy ulicy 1 Maja, w pouzdrowiskowej dzielnicy Zdrój. Otoczony jest parkiem zwanym uniwersyteckim - w przeciwieństwie do głównego miejskiego Parku Zdrojowego ma nieco bardziej "dzikie" oblicze. Znaleźć tu można między innymi dwa uznane za pomniki przyrody wiązy szypułkowe.

Historia

W otwarciu powstałego w 1911 roku sanatorium wzięli udział wszyscy najważniejsi urzędnicy i lekarze uzdrowiska, władze zarządu lecznicy, dyrekcja Górnośląskiej Spółki Brackiej i właściciel uzdrowiska dr Mikołaj Witczak. Wraz z podziałem Górnego Śląska podzielona została też Spółka. Po II wojnie światowej budynek został przejęty przez ZUS a następnie przez Przedsiębiorstwo Państwowe Polskie Uzdrowiska i pozostał uzdrowiskiem aż do 1994 roku.

Głównymi pacjentami sanatorium byli pracownicy śląskich hut i kopalń i ich rodziny. Korzystali między innymi z własnego inhalatorium oraz elektroterapii.

Ul. Powstańców Śląskich 84

 

Prawdopodobnie kościół w tym miejscu istniał już na przełomie XIII i XIV wieku. W czasie wojen husyckich w XV wieku został zniszczony, a w 1520 wybudowano nowy, drewniany, który przetrwał do XVIII wieku. Wtedy, za sprawą księdza Ignacego Alojzego Skrzyszowskiego pojawił się pomysł budowy nowej, murowanej świątyni. Poświęcenie nowego budynku odbyło się w 1803 roku.

Kościół pw. Wszystkich Świętych reprezentuje styl barokowo-klasycystyczny i posiada wiele elementów późnego baroku, m.in. fasadę, w której zdobiąca ją wieża jest niejako „wtopiona” w połacie dachowe.

Warto zajrzeć również do wnętrza i zobaczyć liczne dzieła sztuki sakralnej. Jednym z nich jest późnobarokowy ołtarz główny z 1810 roku – jego środek stanowi obraz Wszystkich Świętych (na nim wyróżnia się figura św. Jana Nepomucena, patrona naszego miasta). Obraz zdobi też rzeźbiona i zdobiona złotem rama. Uwagę zwraca też późnobarokowa rzeźba Chrystusa Frasobliwego i późnobarokowa ambona oraz wyjątkowe organy i chór zdobiony motywami religijnymi i regionalnymi. Poza tym w kościele znajdują się liczne cenne sprzęty liturgiczne (lichtarze, mszał, kielichy, monstrancja).

Kościół pw. Wszystkich Świętych został wpisany do rejestru zabytków 5 lutego 1966 roku.

ul. Witczaka 5a

 

Spacerując alejkami Parku Zdrojowego nie sposób przeoczyć Pijalni Wód. Ten charakterystyczny, uroczy obiekt jest jednym z najbardziej rozpoznawalnym spośród wszystkich zdrojowych zabytków. Zapewne wpływ na to ma nietypowy, ośmioboczny kształt i namiotowy dach nawiązujący do chińskiej pagody. To właśnie tu w czasach uzdrowiska funkcjonował pawilon muzyczny i pijalnia wód w jednym. Dziś mieści się tu kawiarnia Central Park, i choć nie serwuje już leczniczej „Jastrzębianki” jest chętnie odwiedzany przez mieszkańców, którzy po kilku latach przerw doczekali się tu lokalu na miarę Pijalni. Już nie kuracjusze, ale jastrzębianie i turyści mogą tu posłuchać muzyki na żywo, zjeść pyszne lody, wypić kawę czy piwo lub drinki w mejscu przypominającym o czasach uzdrowiska.

Historia

Charakterystyczny budynek Pijalni Wód był jednym z pierwszych jakie istniały w czasie pierwszego sezonu leczniczego jastrzębskiego uzdrowiska – wybudowano go w 1861 roku. W XIX wieku budynek wyglądał nieco inaczej – ażurowy pawilon stojący na murowanym cokole był miejscem, w którym orkiestra występowała dwa razy dziennie, na dolnym poziomie serwowano kuracjuszom leczniczą wodę „Jastrzębiankę”.

Obiekt był kilkakrotnie remontowany – dwuspadowy dach zmieniono na namiotowy z charakterystyczną wieżyczką, przypominający nieco chińskie pagody, ażurowy drewniany pawilon zmieniono w oszklony, ośmioboczny. Pijalnia została znacznie zniszczona w czasie II wojny światowej. Ostatnie zmiany w jej wyglądzie przypadły na lata 2011-2012 kiedy została zrekonstruowana i dostosowana pod cele gastronomiczne.

Co zachowało się do dziś? Przede wszystkim symetryczne ukształtowanie terenu ze skarpami, schodami, stolarką okienną i ladą. Od 1993 roku Pijalnia oficjalnie jest zabytkiem. Rok później została przejęta przez miasto i przeznaczona na letnią kawiarenkę.

Pijalnia Wód w Parku Zdrojowym
fot. archiwum GHM
Pijalnia Wód w Parku Zdrojowym
fot. archiwum GHM
Pijalnia Wód w Parku Zdrojowym
fot. archiwum GHM
Pijalnia Wód w Parku Zdrojowym
Pijalnia Wód w Parku Zdrojowym
Pijalnia Wód w Parku Zdrojowym

Ul. Mikołaja Witczaka 5 (Park Zdrojowy)

 

Edyta Geppert, Krystyna Janda, Irena Jarocka… choć czas dancingów w stylu lat dwudziestych minął bezpowrotnie, na deskach Domu Zdrojowego wciąż występują gwiazdy. Dziś jako obiekt Miejskiego Ośrodka Kultury Dom Zdrojowy jest sercem wielu imprez kulturalnych, koncertów, prelekcji i warsztatów. Działają tu różne stowarzyszenia, sekcje artystyczne i pracownie. Przede wszystkim zaś jest wizytówką Parku Zdrojowego, a dla wielu – wizytówką miasta.

Historia

Choć początkowo był obiektem uzdrowiskowym i mieszkalnym szybko stał się centrum życia towarzyskiego i zabawy dla kuracjuszy. Dla umilenia pobytu powstała tu sala taneczna, pokój gier, salon bilardowy, czytelnia i buduar dla dam. Nazwa „Kasyno” przylgnęła do Domu Zdrojowego w dwudziestoleciu międzywojennym. To właśnie wtedy pojawiła się tu ruletka, która spowodowała niemałe zainteresowanie i ferment wśród kuracjuszy. W tym czasie powstała tu większa sala na której odbywały się dancingi i pokój brydżowy.

Był jednym z pierwszych obiektów jastrzębskiego uzdrowiska. Powstał w 1862 roku. Swoim stylem reprezentował modny wówczas styl szwajcarski, inaczej alpejski lub uzdrowiskowy.

W czasie II wojny światowej Dom Zdrojowy objął zarząd niemiecki, zaś po wojnie stał się on własnością państwa. Wtedy również był centrum życia towarzyskiego jako siedziba ośrodka kultury, jadłodajni i kawiarni. Z czasem coraz częściej bywalcami Domu byli młodzi budowniczy kopalń, a coraz rzadziej kuracjusze. W ostatnim remoncie budynkowi przywrócono jego historyczny wygląd.

Jest zabytkiem od 1993 roku.

Dom Zdrojowy
archiwum GHM
Dom Zdrojowy
archiwum GHM
Dom Zdrojowy
archiwum GHM
Dom Zdrojowy
archiwum GHM
Dom Zdrojowy
archiwum GHM
Dom Zdrojowy
Dom Zdrojowy
Dom Zdrojowy
Dom Zdrojowy
Dom Zdrojowy

Ul. Klubowa 2

 

Niewielki dwór obronny w Bziu jest jedyną fortalicją zachowaną w tej części Śląska. Został wybudowany na początku XVII wieku w stylu późnorenesansowym między osadami Bzie Dolne i Bzie Średnie na ziemi należącej do rodziny Rostków. Budynek ma kształt prostokąta z niesymetrycznie umieszczonym ryzalitem i przybudówką. Zdobią go dekorowane trójkątne szczyty elewacji.

Po śmierci ostatniego z rodziny Rostków budynek przechodził z rąk do rąk. Ostatnim właścicielem przed II wojną światową był Fryderyk Thau. Po wojnie nieco zniszczony dwór przeszedł na własność państwa. W latach 60. w odnowionym budynku otwarto ośrodek zdrowia a 10 lat później przedszkole.

Zabytkiem dwór w Bziu jest od 1966 roku. Obecnie mieści się w nim kilka instytucji i nie jest udostępniony do zwiedzania. Obok rezydencji możemy zobaczyć pozostałości dawnego parku dworskiego, gdzie znajdują się pomnikowe okazy dębów.

Ul. Księdza Biskupa Herberta Bednorza 1a

 

 

Ten niewielki kościółek jest jednym z najcenniejszych zabytków w naszym mieście. Od pozostałych wyróżniają go dwie rzeczy: to jedyny drewniany kościół a także jedyny, który do Jastrzębia-Zdroju został… przywieziony. I to już jako zabytek. Choć znajduje się na nieco oddalonym od centrum miasta osiedlu Przyjaźń, łatwo dojechać do niego autobusem – i bardzo warto to zrobić.

Kościół pw. Św. Barbary i Józefa to zwarta bryła z wydatną, charakterystyczną wieżą. Ten jednonawowy, na rzucie prostokąta, niewielki kościółek posiada wsparty na sześciu słupach chór z drewnianą balustradą. Wiodą na niego drewniane schody. Wewnątrz mieści się zabytkowy ołtarz i zabytkowa XIX-wieczna ambona z obrazami ewangelistów oraz obraz Marii z Dzieciątkiem (również z XIX wieku).

Krótka historia

To najstarszy kościół w mieście. Wzniesiony został w Jedłowniku a pierwsza zachowana wzmianka na jego temat pochodzi z 1447 roku. Przypuszczalnie może być starszy nawet o wiek! Kiedy w latach 50. w Jedłowniku zbudowano nowy, murowany kościół, drewniana świątynia pozostała nieużywana i zaczęła niszczeć.

W latach 60. wraz z odkryciem złóż węgla i napływem ludności Jastrzębie zaczęło się dynamicznie rozwijać. Rozpoczęto wtedy starania o wybudowanie kościoła na osiedlu Przyjaźń. Udało się zdobyć zezwolenie jedynie na wybudowanie budynku gospodarczego, który tylko nieoficjalnie miał być kaplicą. Niestety pociągnęło to za sobą skutki: prześladowania, przesłuchania, szykany i sankcje. W końcu w latach 70. władze wydały zgodę na przeniesienie do Jastrzębia zabytkowego kościoła z Jedłownika, co nie byłoby możliwe bez determinacji i zaangażowania mieszkańców miasta. Niestety w tym czasie nieużywany kościół niszczał a jego renowację rozpoczęto jeszcze przed przeniesieniem.  Na nowej lokalizacji budynek dla bezpieczeństwa został dodatkowo podpiwniczony. W grudniu 1974 został poświęcony.

Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Archiwum GHM
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Archiwum GHM
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Archiwum GHM
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Archiwum GHM
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Archiwum GHM
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Archiwum GHM
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Kościół pw. św. Barbary i Józefa
Kościół pw. św. Barbary i Józefa

Ul. Świętej Katarzyny 3

 

Żołnierze Armii Krajowej, więźniowie Auschwitz, Powstańcy Śląscy i Państwo Witczakowie - to właśnie tu, na cmentarzu przy Kościele Świętej Katarzyny znajdują się liczne mogiły i tablice poświęcone pamięci bohaterów i osób ważnych dla historii miasta. Jednak to nie wszystko co sprawia, że „Święta Katarzyna” to wyjątkowe miejsce. To również jedyne sanktuarium w naszym mieście i jeden z najstarszych kościołów w Jastrzębiu-Zdroju.

Sanktuarium Opatrzności Bożej to niewielka późnobarokowa budowla z elementami klasycystycznymi. Charakterystycznym elementem kościoła jest masywna wieża, którą wieńczy pękaty hełm z latarnią, i która wyrasta poza pobliski starodrzew. Nad głównym wejściem umieszczono prostokątna tablicę heraldyczną z herbem fundatorów świątyni – Strachwitzów.  Mniej więcej w środku osi wieży widać trójkątny symbol – Oko Opatrzności. Nad nim znajduje się owalny okulus oraz tarcza zegarowa.

Warto zwiedzić również wnętrze świątyni gdzie zachowała się część wyposażenia barokowego – obraz Opatrzności Bożej z 1773 roku, ambona, chrzcielnica, obraz św. Katarzyny i Droga Krzyżowa z 1836 roku.

Historia

Z powstaniem kościoła wiąże się legenda: w XIV wieku pewien bogaty właściciel ziemski polował w okolicznych lasach, gdzie pewnego razu został zaatakowany przez stado dzików. Wdrapał się na drzewo i w modlitwie zwrócił się do Opatrzności Bożej prosząc o pomoc i jednocześnie ślubując wybudowanie kościoła. Przeżył, i dotrzymał słowa, budując w tym miejscu drewniany kościółek pw. Opatrzności Bożej.

Pochodzące z 1652 roku wzmianki mówią, że drewniany kościół posiadał wtedy główny ołtarz poświęcony św. Katarzynie Aleksandryjskiej i już wtedy otoczony był cmentarzem. Bractwo Opatrzności Bożej powstało w nim dopiero w latach 60 XVIII wieku. Charakterystyczny obraz namalowany na trójkątnej desce, który znajduje się w świątyni do dziś, został namalowany przez nieznanego artystę w 1773 roku. Oko Opatrzności Bożej zachowało się z pożaru, który na początku XIX wieku wybuchł od uderzenia piorunu. Na czas budowy nowego kościoła cudowny obraz przeniesiono do zamku barona Strachawitza.

W 1825 roku poświęcono nowy kościół, lecz mimo to obraz nie wrócił na swoje miejsce. Przez wiele lat nie zwracano go a następnie leżał na zamkowym strychu zupełnie poniewierany. Dopiero w 1931 roku dzięki staraniom proboszcza ks. J. Czernika obraz uroczyście przeniesiono z zamku do kościoła i zawieszono w eksponowanym miejscu.

Kościół ucierpiał znacznie w czasie wojny – bomba zniszczyła dach i wieżę oraz wywołała kolejny pożar. Po wojnie położono nowy dach, odremontowano wieżę, sklepienie, organy oraz zakupiono nowe dzwony. W 1966 roku wpisany do rejestru zabytków, 8 lipca 2012 roku kościół św. Katarzny został ogłoszony Diecezjalnym Sanktuarium Opatrzności Bożej.

Ul. Tadeusza Kościuszki 14

 

Jaki ma związek jedno z jastrzębskich sanatoriów z… imieninami marszałka Piłsudskiego? To chyba najbardziej patriotyczna lecznica spośród wszystkich obiektów jastrzębskiego uzdrowiska. Powstała z okazji 10-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, a w pierwsze kolejności obsługiwała uczestników powstań śląskich i wojen niepodległościowych, którzy w walkach o wolną Ojczyznę postradali zdrowie.

Historia

Sanatorium powstało w jastrzębskim uzdrowisku w latach 1927-1928 upamiętniając odzyskanie niepodległości. W tym celu rodzina Witczaków (właściciele kurortu i powstańcy śląscy) przekazała działkę pod budowę zupełnie za darmo. Nazwę obiektowi nadano… jeszcze przed ukończeniem prac budowlanych, a to dzięki hucznie obchodzonym imieninom marszałka. Uroczyste otwarcie nastąpiło 14 października 1928.

Placówka dysponowała 37 pokojami dla 100 chorych a także biblioteką i czytelnią. Budynek był bardzo nowoczesny, od samego początku był zelektryfikowany a każdy pokój posiadał własną łazienkę. Pierwszeństwo w dostępie do lecznicy mieli powstańcy i weterani.

Po wojnie Sanatorium zmieniło się w szpital rehabilitacyjny dla dzieci niepełnosprawnych. Przyjmował wtedy pacjentów z chorobą Heine-Medina, a po wygaśnięciu epidemii zmienił się w Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci specjalizujący się w schorzeniach neurologicznych i ortopedycznych.

Szpital funkcjonuje do dziś wraz z zespołem szkół w których przebywający dłużej mali pacjenci mogą kontynuować przerwaną naukę.

Ul. 1 Maja 49

 

Hotel „Dąbrówka” to miejsce, którego w Jastrzębiu nie trzeba nikomu przedstawiać. Nie sposób też go ominąć spacerując ulicą 1 Maja Ten malowniczo położony kompleks w skład którego wchodzi hotel, restauracja Parkowa, sale konferencyjne i bankietowe oraz SPA to, jak wiele naszych zabytków, spuścizna po uzdrowisku. Za kompleksem znajduje się ogólnodostępny urokliwy park przy ulicy Żeromskiego, a w nim stawy z japońskim mostkiem, ścieżka rowerowa, plac zabaw i siłownia na świeżym powietrzu. Ten zaciszny park to miejsce zdecydowanie bardziej kameralne niż Park Zdrojowy.

Historia

Główny budynek Dąbrówki, w którym dziś mieści się recepcja, część pokoi oraz restauracja to inaczej Betania III, były Ewangelicki Zakład dla Dzieci Chorych, wybudowany w 1905 roku. Powstał jako trzeci budynek leczniczy zakładu. W tym czasie w okolicy istniały już dwie podobne placówki – „Zakład Marii”, czyli katolicka lecznica dla dzieci oraz ośrodek dla dzieci żydowskich. W ewangelickim zakładzie mieściło się łącznie 150 łóżek w 3 obiektach.

Po wojnie budynek nazwano „Uzdrowiskiem” a następnie przejął go ZUS. Po II wojnie światowej lecznica została upaństwowiona a budynki przekształcone w pawilony uzdrowiskowe. Przebudowa i zmiana wyglądu budynku miała miejsce prawdopodobnie jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Zmieniono trójkątny szczyt zakończony iglicą na frontowej ścianie budynku na charakterystyczne „schodki”, a dwuspadowy dach zastąpiono płaskim.

W latach 90 stara lecznica została kupiona i zmodernizowana. Przede wszystkim wnętrza dostosowano na cele hotelowe, powstała też przybudówka, weranda i przedsionek.

Betania III została wpisana do rejestru zabytków w 2005 roku.

Ul. Mikołaja Witczaka 4 (Park Zdrojowy)

 

Budynek Łazienek II. Nie możecie ominąć go podczas spaceru po Parku Zdrojowym - stoi w jego sercu. Wraz z Domem Zdrojowym i Muszlą Koncertową wyznacza teren placu, który tętni życiem każdego lata. Ten charakterystyczny budynek z wieżą pośrodku, w której w czasach uzdrowiska znajdował się zbiornik na solankę, stanowił kiedyś wdzięczny obiekt dla wydawców pocztówek. Zaaranżowany przy budynku Łazienek II kwiatowy zegar w okresach letnich przyciąga uwagę spacerowiczów.

Historia Łazienek II

Łazienki II, zostały oddane do użytku w 1913 roku jako „nowe” łaźnie. Były odpowiedzią na pruskie wymagania dotyczące dalszego funkcjonowania jastrzębskiego uzdrowiska – warunkiem było między innymi elektryfikacja, skanalizowanie i podłączenie do sieci wodociągowej wszystkich budynków kuracyjnych. W czasach uzdrowiska w Łazienkach II znajdowało się 20 kabin kąpielowych dla dorosłych, 3 sale kąpielowe dla dzieci, inhalatorium i hydroterapia. Prowadzono tam terapię solankowe i borowinowe.

Do dziś we wnętrzu zachowały się charakterystyczne kafle i sesyjne lavabo, z których wydobywała się solanka. W 1993 roku budynek wpisano na listę zabytków a od 2001 roku, po remoncie, przeznaczono na działalność kulturalną i oświatową.

Obecnie trwa termoizolacja budynku, wzmacniane są stropy, wykonywane instalacje: elektryczna i sanitarna. W zabytkowym budynku Łazienek II będzie mieścił się jastrzębski Urząd Stanu Cywilnego z Pałacem Ślubów. Z pewnością nowożeńcy docenią bliskość Parku Zdrojowego, zabytkowych budynków, przyrody, które stanowić będą piękne tło dla ślubnych sesji.

Łazienki II
archiwum GHM
Łazienki II
archiwum GHM
Łazienki II
archiwum GHM
Łazienki II
archiwum GHM
Łazienki II
archiwum GHM
Łazienki II
Łazienki II
Łazienki II
Łazienki II
Łazienki II

Łazienki III

Tuż za budynkiem Łazienek II, znajdziecie kolejny zabytkowy budynek - Łazienki III, który stanowi kolejny ważny punkt w historii uzdrowiskowej Jastrzębia-Zdroju. Obecnie znajduje się tam Galeria Sztuki Współczesnej.

Łazienki III w nowej odsłonie można odwiedzać za darmo! Można to zrobić każdego dnia, poza sobotą.

Godziny otwarcia Galerii: poniedziałek, wtorek, czwartek i piątek - 8:00-16:00, środa - 12:00-20:00 i niedziela - 10:00-18:00. Zapraszamy!

 

Historia Łazienek III

Łazienki III to budynek stworzony około 1920 roku. Jest jednym z zabytków Parku Zdrojowego. W czasach funkcjonowania uzdrowiska był miejscem terapii leczniczej. Posiadał pomieszczenia do zabiegów wodoleczniczych i elektroleczniczych. To tutaj niegdyś prowadzona była terapia w postaci tzw. „biczów wodnych”, a do kuracji słonecznej służyły dwa tarasy na dachu pawilonu.

Zniszczony podczas działań wojennych budynek odnowiono w 1949 roku. Wyremontowany obiekt został oddany do użytku jako Zakład Przyrodoleczniczy i funkcjonował w tej formie przez 45 lat. W 1993 roku Łazienki III wpisano do rejestru zabytków. Z czasem stan techniczny budynku uległ znacznemu pogorszeniu.

Łazienki III to jeden z elementów Zespołu Uzdrowiskowego, który wymagał renowacji, aby pełnić funkcje kulturowe. Zabytek został odrestaurowany, oddany do użytku, a obecnie jest to obiekt kultury, który służy m.in. rozwojowi fotograficznych, przyrodniczych i artystycznych pasji. Zabytek w nowym wydaniu pełni funkcję Galerii Sztuki Współczesnej w Jastrzębiu-Zdroju.

Ul. 1 Maja 36

 

Co ze zdrojowym kościołem mogą mieć wspólnego Hitler Jugend i Porozumienie Jastrzębskie? Dzieje dzisiejszej parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa to nie tylko mieszczący się tu niegdyś uzdrowiskowy Zakład Marii. To historia pełna niespodzianek.

Mowa tu nie tylko o samym kościele, ale też dwóch sąsiadujących z nim budynkach. Ten leżący przy ulicy 1 Maja, otulony parkiem kompleks trzech budowli to dawny Zakład Marii (dziś kościół), Dom św. Józefa (klasztor sióstr Boromeuszek) i Dom Aniołów Stróżów (dziś niezaadaptowany). To jedno z tych miejsc, bez których nie wyobrażamy sobie osiedla Zdrój, ani klimatu ulicy 1 Maja.

Historia

Historia tego miejsca rozpoczęła się w 1891 roku kiedy to fundacja założona przez doktora Witczaka utworzyła sanatorium dla dzieci katolickich (wcześniej funkcjonował już podobny ośrodek dla dzieci żydowskich). Dość szybko do uzdrowiska przybyły siostry Boromeuszki by opiekować się dziećmi. Początkowo młodzi kuracjusze spali w prywatnych kwaterach, ale już rok później siedzibą sanatorium stał się Zakład Najświętszej Marii Panny przy którym urządzono też kaplicę. Kilka lat później dobudowano dwa skrzydła budynku (ten kształt zachowany jest do dziś), urządzono jadalnię i własne łaźnie. Przy zakładzie powstał też Dom św. Józefa w którym mieszały Boromeuszki oraz Dom Aniołów Stróżów – część mieszkalna dla chłopców. W czasie świetności sanatorium w zakładzie przebywało 1000 dzieci rocznie. Niestety obie wojny spowolniły rozwój tego miejsca. Podczas II wojny światowej w Domu Aniołów Stróżów Hitler Jugend urządziło dla swoich członków… szkołę samochodową.

Po wojnie i zmianie ustroju budynki przejął zarząd PCK. Fundacja przestała istnieć a kolejne części budynków były zajmowane. Dzięki determinacji mieszkańców i kuracjuszy udało się doprowadzić do powstania kościoła. W 1951 roku w starym Zakładzie Marii uroczyście poświęcono nowy kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

W 2000 roku w kościele odnaleziono oryginał dokumentu Porozumienia Jastrzębskiego. Został uroczyście przekazany ówczesnemu przewodniczącemu NSZZ Solidarność Marianowi Krzaklewskiemu w czasie obchodów 20-lecia podpisania Porozumienia.

W kościele do dziś znajdują się zabytkowe sprzęty pochodzące z czasów Zakładu Marii (monstrancja, kielichy, puszki, drewniana rzeźba Chrystus z dziećmi). Wszystkie trzy budynki uznano za zabytki w 1993 roku.

Zakład Marii
Archiwum GHM
Zakład Marii
Archiwum GHM
Zakład Marii
Archiwum GHM
Zakład Marii
Archiwum GHM
Zakład Marii
Archiwum GHM
Zakład Marii
Archiwum GHM
Zakład Marii
Zakład Marii
Zakład Marii
Zakład Marii
Zakład Marii
Zakład Marii

Park Zdrojowy ul. Witczaka

 

Koncerty, festyny, występy i seanse kina plenerowego - zwana niegdyś pawilonem muzycznym muszla koncertowa w Parku Zdrojowym to serce wielu letnich wydarzeń muzycznych i kulturalnych w naszym mieście. Położona na placu głównym pomiędzy Domem Zdrojowym, a budynkiem Łazienek II, muszla jest miejscem, które w ciepłe, letnie wieczory przyciąga mieszkańców.

Historia

Powstała w latach 20-tych XX wieku jako element uzdrowiska. W czasach jego świetności codziennie odbywały się w niej koncerty promenadowe Orkiestry Zdrojowej. W czasie PRL-u służyła jako trybuna podczas państwowych uroczystości.

Muszla ma formę łuku triumfalnego o trzech arkadach wspieranych przez dwie pary kolumn. Remontowana była w 1998 oraz 2020 roku. Do rejestru zabytków wpisana została w 1993 roku.

Polecamy