Podstawowym aktem prawnym określającym zasady uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz ich funkcjonowanie jest ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dział II, Rozdział 3. Organizacje pożytku publicznego.
Organizacją pożytku publicznego może być organizacja pozarządowa oraz podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 4, z zastrzeżeniem art. 21 ww. ustawy, która spełnia łącznie następujące wymagania:
1) prowadzi działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub określonej grupy podmiotów, pod warunkiem że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa;
2) może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego;
3) nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność, o której mowa w pkt 1;
4) ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli lub nadzoru:
a) nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej,
b) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,
c) mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni;
5) członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
6) statut lub inne akty wewnętrzne organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 4, zabraniają:
a) udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z którymi członkowie, członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, zwanych dalej "osobami bliskimi",
b) przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności, jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach,
c) wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego,
d) zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe.
W przypadku stowarzyszeń działalność, o której mowa w pkt 1, nie może być prowadzona wyłącznie na rzecz członków stowarzyszenia.
Organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 4 ww. ustawy mogą uzyskać status organizacji pożytku publicznego pod warunkiem, iż działalność prowadzona jest nieprzerwanie przez co najmniej 2 lata.
Podmioty uprawnione uzyskują status organizacji pożytku publicznego w postępowaniu rejestrowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, ul. Powstańców Warszawy 23, 44-101 Gliwice.
Szczegółowe informacje dotyczące wymogów formalnych w celu rejestracji OPP, w tym wzory wniosków oraz obowiązków sprawozdawczych, dostępne są pod adresem: https://poradnik.ngo.pl/status-organziacji-pozytku-publicznego-opp-1proc
Wykaz jastrzębskich organizacji pozarządowych pożytku publicznego, uprawnionych do otrzymania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za 2019 rok